Izveštaj selektora
Punoletstvo ovog značajnog međunarodnog festivala obeležiće predstave koje problematizuju surovost, kontroverze, urušavanje opšteg sistema vrednosti, odsustvo elementarne ljudskosti i empatije u savremenom svetu. Iako je reč o neveselim, upozoravajućim temama, način njihovog kreativnog i umetničkog tretmana u selektovanim ostvarenjima, nudi mogućnost gledaocima da se i kroz optiku duhovitog, ironičnog, na momente i sarkastičnog otklona, suoče sa mnogobrojnim društvenim, ideološkim, istorijskim, sociološkim, porodičnim i intimnim pojavama u izuzetno turbulentnoj i, u mnogo čemu, traumatičnoj epohi. Najuzbudljivije pozorište svoje ishodište pronalazi u univerzalnim kategorijama, mitovima, legendama, pričama, događajima i sudbinama neraskidivo povezanim sa današnjicom, dokazujući da su čovekova priroda i postojanje konstante koje stvaraju neophodne preduslove za razumevanje života u svim njegovim pojavnim oblicima. Pri tome su snovi, mašta i iluzija o „najboljem od svih mogućih svetova“ najčešće u tragično-komičnom raskoraku sa realnom slikom stvarnosti.
Za 18. Međunarodni festival Joakimfest predlažem sledeće predstave:
1. „San o zavičaju“
„San o zavičaju“, Ivan Velisavljević, režija: Milan Nešković, Narodno pozorište Niš.
Po drami „Svrati, reče čovek“, sa podnaslovom „San o zavičaju“, Milan Nešković je sa autorskom ekipom i ansamblom niškog pozorišta scenski uobličio efektnu priču o povratku malog čoveka-marginalca sa velikim snovima iz dalekog sveta u okrilje provincije, čija nostalgično-melanholična atmosfera biva naglašena setnim tonovima neostvarenih ambicija i promašenih života u kafanskom ambijentu začinjenom opijajućim alkoholnim isparenjima i hipnotišućom muzikom Šabana Šaulića.
2. „Bilo jednom na Brijunima“
„Bilo jednom na Brijunima“, tekst i režija: Kokan Mladenović, Kreativna produkcija „Joca Art“, Centar za kulturu Svilajnac i Bitef teatar, Beograd
Polazeći od istorijskih činjenica o susretu bračnog para Broz sa Elizabet Tejlor i Ričardom Bartonom na Brionima, početkom sedamdesetih godina dvadesetog veka, a povodom snimanja filmskog ratnog spektakla „Sutjeska“, Kokan Mladenović pravi neskriveno nostalgični omaž zemlji koje više nema, ali i kritički sagledava ideološko-političke zablude koje su, izvesno, bile jedan od razloga njenog nestanka. Istovremeno, on zajedno sa četvoro sjajnih glumaca, problematizuje pitanje identiteta i nametnutih uloga u složenom društveno-istorijsko-kulturološkom kontekstu.
3. „Alabama“
„Alabama“, Davor Špišić, režija: Dario Harjaček, Kazalište Virovitica (Hrvatska)
Komad jednog od najznačajnijih dramskih pisaca u regionu može se definisati kao tematsko-žanrovski spoj crne komedije, porodične drame, angažovanog teksta sa primesama sociološko-psihološke studije o klasnom nasilju, u čijem središtu jeste, nažalost, surovo aktuelan motiv masovnog ubistva koje je u tržnom centru u mestašcu u Alabami počinio maloletnik. Radnja predstave odigrava se u Hrvatskoj, deset godina nakon zločina, gde majka čuvajući pepeo sina-ubice, uspostavlja sa njim duhovnu vezu i ne prepušta ga spokoju onostranog sve do trenutka konačnog oprosta.
4. „Što na podu spavaš“
„Što na podu spavaš“, po istoimenom romanu Darka Cvijetića, dramatizacija: Kokan Mladenović, Mina Petrić, Darko Cvijetić, Dubravko Mihanović i ansambl predstave, režija: Kokan Mladenović, Srpsko narodno pozorište Novi Sad, Gradsko dramsko kazalište „Gavela“, Zagreb (Hrvatska), Narodno pozorište Sarajevo i MESS, Sarajevo (Bosna i Hercegovina)
Potresna, intimna i nadasve emotivna ispovest Darka Cvijetića o najskorijem, krvavom sukobu na prostorima bivše Jugoslavije, poslužila je autorskoj ekipi da na sceni oživi moćnu, katarzičnu, opominjuću i umetnički vrednu predstavu. Kuriozitet ove regionalne koprodukcije sadržan je u tome da glavnu ulogu naratora i aktera igra Darko Cvijetić, koji je u vrlo zahtevnom zadatku i glumačkom izazovu, odoleo primamljivoj mogućnosti scenske patetike i sa nadahnutim partnerima ispričao veliku, istinsku i antiratnu pripovest.
5. „Hasanaginica“
„Hasanaginica“, Ljubomir Simović, režija: Dušan Tuzlančić, Gradsko pozorište „Semberija“ Bijeljina i Narodno pozorište Republike Srpske, Banja Luka (Republika Srpska – Bosna i Hercegovina)
Vešto izbegavajući nepotrebne rediteljske egzibicije, Dušan Tuzlančić je uz svesrdnu pomoć odličnog glumačkog ansambla, dosledno, precizno, nadahnuto i sa više nego očiglednim poštovanjem pisca, postavio na scenu dramski tekst koji na suptilan, suveren i stilski prefinjen literarno-dramaturški način ilustruje sudbinu žene koja zbog tragičnog nesporazuma prouzrokovanog rigidnim patrijarhalnim običajima i zakonima, doživljava neumitni kraj.
6. „Naš razred“
„Naš razred“, Tadeuš Slobođanek, režija: Jasmin Novljaković, Gradsko dramsko kazalište „Gavela“, Zagreb (Hrvatska)
Sada već kultni komad Tadeuša Slobođaneka o užasnim događajima i ogromnom zločinu u Drugom svetskom ratu, koji su počinili Poljaci nad sugrađanima Jevrejima u jednom malom mestu u ovoj zemlji, upečatljivo i potresno oslikava lažnu iluziju o ljudskoj toleranciji i surovost i nehumanost u ekstremnim uslovima, kada pojedinac pokazuje svoju iskonsku prirodu i karakter. Zagrebačka predstava u svakom aspektu pozorišnog čina doseže do univerzalnih značenja i nesumnjivih umetničkih kvaliteta.
Predlažem da u čast nagrađenih bude izvedena predstava „Uobraženi bolesnik“, Ž. B. P. Molijera, režija: Đorđe Nešović, u izvođenju domaćina festivala Knjaževsko-srpskog teatra.
U Novom Sadu, 30. jun 2023. Miroslav Radonjić
